Artur Rakowski - Po męsku o zdrowiu

Jak prawidłowo ważyć niemowlęta?

Ważenie małych dzieci, a zwłaszcza noworodków i niemowląt to bardzo ważna procedura. I to nie tylko procedura, ale ważna umiejętność. Przyrost masy ciała u malucha jest miarą tego jak dziecko się rozwija i czy sytuacja wymaga by mu jakoś pomóc. Niestety tak prozaiczna czynność jak ważenie dziecka i interpretacja wyników może być powodem wielu nieporozumień. Nieporozumień, które często mają przykre konsekwencje jak choćby wdrożenie dokarmiania sztuczną mieszanką. By uniknąć przekłamań na etapie ważenia razem z marką Vitammy  przygotowałem dla Ciebie poradnik, który przeprowadzi Cię przez cały proces krok po kroku.

Matczyne lęki od pierwszych dni życia

W czasie konsultacji online, które przeprowadzam z wieloma pacjentkami często spotykam się z lękiem i poczuciem winy świeżo upieczonych matek. W zasadzie od pierwszych dni życia malucha spotykają się one z “ocenianiem” dziecka w kontekście wagi i wzrostu przez otoczenie.

  • “Ile miał? Tylko 2950g? O to taki maluszek. Mój ważył 4kg i rodziłam 17 godzin!”
  • “Jasiu to taki drobniutki chłopczyk. Musisz go dobrze karmić, żeby rósł zdrowo”
  • “Na którym jest centylu? Na 3?! A robiłaś jakieś badania krwi?

Pamiętaj, że choć waga i wzrost dziecka jest pewnym drogowskazem, to nie jest ostateczną wyrocznią związaną z jego rozwojem. Na te dwa parametry ma wpływ nie tylko sposób karmienia, ale również predyspozycje genetyczne.

Nie patrz na siatki centylowe w książeczce zdrowia

Niejedna mama mocno się zagotowała analizując wagę i wzrost swojego dziecka korzystając z siatek centylowych umieszczonych w starszych książeczkach zdrowia. Tymczasem siatki te zostały opracowane 25 lat temu (!) w 1999 roku przez I. Palczewską i Z. Niedźwiedzką z Zakładu Rozwoju Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dzieckai  korzystały z danych zebranych od dzieci karmionych…sztucznie!

Co można powiedzieć o tych siatkach poza tym, że są stare?

  • były opracowane na podstawie badań tylko 600 warszawskich dzieci (bardzo wąska grupa miejskich dzieci…)
  • na plus trzeba zaliczyć, że obejmują okres od urodzenia do dorosłości (czyli nadają się raczej do oceny rozwoju dzieci starszych, aniżeli współczesnych noworodków i niemowląt)

Które siatki centylowe są więc wiarygodne?

Od tych siatek można dostać zawrotu głowy. Bo oprócz wspomnianych, polskich starych siatek mamy te opracowane przez WHO w 2009 roku oraz siatki lokalne m.in opracowane przez Instytut matki i Dziecka. Siatki WHO są o tyle lepsze, że 0 (ponad 8000 tysięcy) i to z 5 różnych kontynetów. Ich minusem jest fakt, że uwzględniają tylko dzieci do 5. roku życia.

Dlatego optymalnym rozwiązaniem jest korzystanie z siatek WHO do 3. roku życia, a potem z tzw. siatek OLA/OLAF. W nowszych książeczkach można je znaleźć, ale są bardzo nieczytelne i łatwo o błąd w interpretacji.

 

Co z wcześniakami?

Tu sprawa się komplikuje. Wcześniaki należy oceniać na podstawie siatek FENTON, które uwzględniają tzw. wiek postkoncepcyjny. W przypadku siatek FENTON u dzieci powyżej 2. roku życia urodzonych przedwcześnie należy za wiek wziąć pod uwagę różnicę miedzy wiekiem metrykalnym, a brakującymi tygodniami ciąży. Czyli jeśli chcemy sprawdzić na siatce 8 miesięcznego wcześniaka, który urodził się w 32 tygodniu ciąży to tak naprawdę powinniśmy na siatce szukać:

8 miesięcy – 2 miesiące (8 brakujących tygodni) = 6 miesięcy.

Zanim cokolwiek naniesiesz na siatkę!

Pamiętaj, że od tego co naniesieniesz na siatkę dużo zależy. W warunkach domowych nietrudno o błąd. Znam wielu rodziców, którzy wyciągali zbyt pochopne wnioski po pomiarze masy ciała z dzieckiem na rękach dokonanego na zwykłej wadze dla dorosłego. Tu margines błędu jest bardzo duży.

Dlatego jeśli chcesz mieć najbardziej wiarygodne pomiary powinnaś skorzystać ze specjalistycznej wagi dla niemowląt albo dokonać tych pomiarów w gabinecie położnej lub pediatry. Niestety w tym drugim przypadku też różnie bywa – pośpiech w ważeniu i korzystanie z szablonu ze skalą wzrostu przyniesioną przez przedstawiciela handlowego syropku na gorączkę potrafią mocno wypaczyć wyniki. Bądź czujna i obserwuj całą procedurę ważenia i mierzenia.

Jak prawidłowo ważyć niemowlę?

  1. korzystaj z solidnej, profesjonalnej wagi dla niemowląt
  2. ustaw wagę na twardym, wypoziowanym podłożu. Czy kiedykolwiek sprawdzałaś poziom podłoża przed ważeniem? Mało kto tak robi. Tymczasem często jest, że waga stoi krzywo, jedna noga jest na kafelce zapadniętej o kilka mm, a druga nie uniesionej. Wagi powinny być nienagannie wypoziomowane!
  3. oczywiście waga musi być wytarowana (ustawiona na “0”
  4. dziecko ważymy na pan Bóg stworzył, czyli na golasa czy jak kto woli “na waleta”. Widziałem już pomiary w gabinecie pediatry z pełnym pampersem (szok!).
  5. podczas pomiaru dziecko nie może się ruszać – trudne do zrobienia, wiem. Dlatego trzeba bardzo uważnie dokonywać pomiaru, analizując ruchy dziecka, zabawiając je. Jeśli po 2-3 próbach nie uda się zapewnić bezruch malucha – powinniśmy powtórzyć 3 razy pomiar i wyciągnąć średnią.
  6. jeśli ważysz dziecko regularnie – rób to o stałej porze dnia i w powtarzalnych warunkach – to samo pomieszczenie, dokładnie to samo miejsce ułożenia wagi!

Waga to nie wszystko

Oprócz tego, że Vitammy Grow to świetna waga dla nowordków, niemowląt i starszych dzieci, chcę żebyś zapamiętała jedną rzecz – waga to nie wszystko. Nawet jeśli w centylach coś się nie zgadza, to pamiętaj, że dziecko oprócz tego, że nabiera masy, to także rośnie. Do oceny rozwoju dziecka nie służy sama waga, ale przyrost masy ciała w jednostce czasu oraz inne badania antropometryczne (jak choćny obwód głowy czy klatki piersiowej).

Oprócz samej wagi na siatce centylowej należy określić przyrost masy ciała i porównać z normami prof. Ruth Lawrence – oto one:

  • 26–31 g/dobę w okresie 0.–3. mies.,
  • 17–18 g/dobę w okresie 3.–6. mies.,
  • 12–13 g/dobę w okresie 6.–9. mies.,
  • 9 g/dobę w okresie 9.–12. mies.

Jak obliczyć prawidłowo przyrost masy ciała?

Nie dość, że rodzice niechlujnie ważą malucha to jeszcze w 90% źle obliczają przyrost masy ciała. Najczęstszym błędem jest branie pod uwagę masy urodzeniowej(!) Tak nie można. Przyrost należy zawsze liczyć na podstawie najmniejszej znanej masy ciała (przecież dziecko w 1-2 dobie po urodzeniu traci na wadze i jest to normalne!)

tak więc:

Przyrost [w gramach na dobę] = (Masa dziecka w dniu pomiaru – najmniejsza znana masa dziecka) / (wiek dziecka w dniu badania – wiek dziecka, kiedy miało najmniejszą znaną masę)

Przykład:

Przykład: masa urodzeniowa 3520 g, masa najmniejsza w 2. dobie 3360 g, masa ciała z badania w 10. dobie 3720 g. Średnie dobowe przyrosty masy ciała wynoszą więc:

(3720 – 3360)/(10 – 2) = 360/9 = 45 (g/dobę)

Kiedy wyniki na siatce mogą niepokoić?

Zaznaczam – niepokoić, a nie być argumentem do bezwiednego dokarmiania sztuczną mieszanką.

  • Zmniejszenie masy urodzeniowej o ponad 7% w pierwszych dnia po urodzeniu
  • Nieodzyskanie masy urodzeniowej w ciągu 2 tygodni
  • Obliczone dobowy prysrost masy ciała odbiega od norm dr. Ruth Lawrence
  • Krzywa wzrostu na siatce centylowej obniżyła się o dwa centyle!

Pamiętaj, że charakterystycznym czasem rozwoju jest przełom przed i po 2 r.ż – większość dzieci spada na siatkach centylowych. A wiesz dlaczego? Bo wcześniej były ważone na leżąco, a teraz na stojąco. Polskie siatki w ogóle tego nie uwzględniają!

Zanim zaczniesz panikować oblicz BMI dziecka i zestaw to z centylami, zmierz obwody głowy o klatki piersiowej i skonsultuj z dobrym (powtarzam dobrym i rzetelnym) pediatrą.

Na komiec

Jeśli zastanawiasz się nad zakupem dobrej wagi dla niemowląt, to mam dla Ciebie dobrą wiadomość. Vitammy Grow możesz teraz zdobyć z 20% rabatem korzystając z tego linku i wpisując w koszyku kod rabatowy ARTUR.

Podobne wpisy

Chcesz być na bieżąco? Dołącz do newslettera

Wszystkie treści przedstawione na arturrakowski.pl mają jedynie wartość informacyjną, edukacyjną i przedstawiają osobiste opinie autorów. Pod żadnym pozorem nie mogą zastąpić indywidualnej porady farmaceutycznej, lekarskiej, położniczej, psychologicznej, ani żadnej innej. Korzystanie z serwisu oznacza akceptację regulaminu i polityki prywatności.