Artur Rakowski - Po męsku o zdrowiu

Po męsku o saturacji u dzieci

Po męsku o saturacji u dzieci

W ostatnim czasie saturacja jest słowem klucz z racji szalejącej pandemii SARS-CoV-2. Pulsoksymetry, które do niedawna były sprzętem powiedzmy sobie szczerze niszowym schodzą z półek aptek i sklepów internetowych jak ciepłe bułeczki. Ja dzisiaj jednak nie będę rozwodził się nad saturacją w kontekście zakażenia koronawirusem, ale raczej jej wartością diagnostyczną u noworodków, niemowląt i małych dzieci.

Bo wbrew pozorom puls i wysycenie krwi tlenem w połączeniu z innymi objawami mogą być bardzo pomocne rodzicowi w ocenie stanu zdrowia dziecka.

Partnerem tego wpisu jest sklep Koala-Tech – wyłączny dystrybutor opaski Liip Smart Monitor – opaski monitorującej funkcje życiowe noworodków, niemowląt i dzieci. Dzięki opasce możemy badać saturację, puls oraz ciekawy parametr – komfort cieplny malucha! Więcej o tej opasce przeczytasz w mojej recenzji.

koala tech baby tech

Czytaj również: #arturtestuje Liip Smart Monitor 

Saturacja tuż po narodzinach

Tuż po narodzinach nasz noworodek jest poddawany pierwszej poważnej ocenie jego stanu zdrowia. W skali 0-2 oceniane jest:

  • oddychanie
  • praca serca
  • zabarwienie skóry
  • napięcie mięśni
  • odruchy

Tak! To znana doskonale wszystkim  skala Apgar. Skala której wartość jest wymieniana zaraz po masie i wzroście przez  wielu dumnych rodziców.

Ale w pierwszej dobie życia oceniany jest również stopień wysycenia krwi tlenem, czyli osławiona saturacja. U noworodka klips lub specjalną opaskę pulsoksymetru zakłada się na prawej stopie,  a jeśli wynik nie jest jednoznaczny – na prawej rączce.

Dlaczego saturacja jest tak ważnym parametrem?

Jeśli chcesz przeczytać dokładnie czym saturacja jest to odsyłam Cię do wpisu dotyczącego pulsoksymetrów. Po jego przeczytaniu wróć jednak tutaj, bo samo mięso znajduje się właśnie w tym wpisie 😉

Czytaj również: Jak działa pulsoksymetr?

U noworodków służy przede wszystkim wczesnemu wykrywaniu ukrytych wad serca i dzięki temu zupełnie bezbolesnemu badaniu można naprawdę uratować maluchowi życie.

Niska saturacja po narodzinach

Prawidłowa saturacja (SpO2) u noworodka wynosi 94-95%

Kiedy saturacja spada poniżej 95% mierzona na prawej stopie – neonatolog lub pediatra zaleca najczęściej powtórzenie wyniki na prawej ręce i rutynowe wykonanie echokardiografii serca (“echo serca”)

Niska SpO2 na nóżce i ręce albo różne wyniki saturacji na obu kończynach niestety nie wróżą nic dobrego – najczęściej ciężką wadę serca.

Kiedy saturacja spada do 90% i niżej – dziecko jest niedotlenione na skutek niewydolności oddechowej.

saturacja u dzieci

Saturacja u starszych dzieciaków

Zanim o saturacji zrobiło się głośno z powodu COVID, jej pomiar był dla przeciętnego rodzica czymś abstrakcyjnym – jednorazowym badaniem, które się wykonuje po narodzinach, a potem się o nim zapomina.

Z pulsoksymetrami i saturacją stety, niestety dobrze zaznajomieni są z kolei rodzice dzieciaków z wadą serca – jak choćby zaprzyjaźnieni ze mną rodzice z Fundacji Serce Dziecka, której podopieczni cierpią na wadę HLHS. Dla nich pomiar saturacji to codzienność, regularny nawyk, który nie sposób pominąć.

Ale co może dać rodzicowi zdrowego dziecka pomiar saturacji za pomocą opaski na rękę dla dziecka czy pulsoksymetru?

Uważam, że bardzo dużo.

Zwłaszcza, że dysponujemy coraz większą liczbą domowych testów diagnostycznych dostępnych niemal w każdej aptece.

I tak posiadając w domu test CRP i opaskę monitorującą funkcje życiowe np. Liip Smart Care jako rodzic możemy określić z dużym marginesem błędu czy infekcja, która dotknęła dziecka ma łagodny przebieg czy wymaga konsultacji lekarskiej.

Kiedy saturacja spada?

Niska saturacja, która w medycznym żargonie nazywana jest desaturacją jest okresowym spadkiem poziomu wysycenia hemoglobiny tlenem poniżej 92%.

Tak niska saturacja może pojawić się przy

  • zapaleniu oskrzelików (zapada na nie niemal każde dziecko do ukończenia 3. r.ż)
  • zapaleniu płuc (niska saturacja w tym przypadku oznacza nic innego jak konieczność podawania tlenu)
  • ataku astmy lub uporczywym alergicznym kaszlu
  • chorobach przewlekłych układu oddechowego np. PoChP, mukowiscydozie
  • silnym lęku, płaczu
  • krupie

Czyli wszystkich chorobach, którym wspólnym mianownikiem jest duszność.

Czytaj również: Pulsoksymetr – jak działa? I jaki wybrać?

Na opasce pojawił się niepokojący wynik..

Nie każdy losowo przeprowadzony pomiar z niską saturacją powinien martwić, bo stosunkowo łatwo o dokonanie błędu. Pomiar saturacji nie jest niczym skomplikowanym aczkolwiek sam pomiar wymaga zachowania odpowiednich warunków. Wynik może być zniekształcony gdy:

  • w pomieszczeniu, gdzie przebywa dziecka i dokonywany pomiar jest chłodno
  • nadgarstek, skóra dziecka i rączki są wyziębione
  • dziecko silnie rusza ręką i wywołuje drgania
  • maluch jest zmęczony, płacze lub jest zestresowany

po mesku o zdrowiu artur rakowski

Saturacja w nocy

Nie każdy alarm opaski Liip czy “pipczenie” pulsoksymetru powinnny być jednak powodem u niepokoju. Okazuje się, że u niemowląt okresowe spadanie saturacji nawet do 90% w czasie snu jest czymś zupełnie normalnym.

Jednak długo utrzymujące okresy niskiej saturacji powinny wzbudzić czujność rodzica. Często bywa tak, że w ciągu dnia maluch jako tako się czuje – saturacja jest w normie, a w nocy nagle zaczyna spadać. Właśnie te nocne okresy desaturacji są sygnałem, że infekcja zaczyna być poważna, bo pogorszeniu ulegają parametry oddechowe.

Pomiar nocnej saturacji przy pomocy zwykłego pulsoksymetru może być kłopotliwe, dlatego opaski pokroju Liip są idealnym narzędziem do takiej oceny – nie ma ryzyka, że opaska się zsunie, a wynik zostanie zaburzony. Co więcej pomiar odbywa się w czasie rzeczywistym, a wyniki rejestrowane są w aplikacji. 

Jak mierzyć saturację?

Mamy w zasadzie dwie opcje – pulsoksymetr albo opaski monitorujące funkcje życiowe.

Jeszcze do niedawna naturalnym wyborem były pulsoksymetry.

Obecnie z powodu dużego zapotrzebowania na ten sprzęt, ze świecą w oku można szukać dobrych modeli uznanych firm. Szacuję, że 90% rynku obecnie jest zalana tanią chińszczyzną. Niestety niektóre modele, które można dostać na znanym portalu aukcyjnych z Chin za 2 dolary, w polskich sklepach medycznych i aptekach są sprzedawane za 100-150zł.

W obliczu kiepskiej jakości sprzętu bardzo rozsądną alternatywą są opaski monitorujące funkcje życiowe. Oprócz pulsu i saturacji mierzą również temperaturę ciała, komfort cieplny, pełnią rolę elektronicznej niani i są w pełni zintegrowane z aplikacją wysyłającą powiadomienia.

W niczym również nie ustępują najlepszym pulsoksymetrom do użytku domowego.

Saturacja w różnych chorobach – jak interpretować wyniki?

Dzięki pomiarowi saturacji za pomocą opasek albo pulsoksymetrów rodzic jest w stanie ocenić czy utrzymujące się objawy u dziecka powinny być skonsultowane z lekarzem

Generalnie każdy spadek saturacji u dziecka powinien być skonsultowany z lekarzem. Są jednak pewne dolne granice wartości wysycenia krwi tlenem po przekroczeniu których wręcz trzeba szybko reagować i jechać do szpitala

Astma u dziecka a saturacja

W przypadku astmy u dzieci poziom saturacji świadczy o stopniu zaostrzeniu objawów:

  • saturacja 95-96% – łagodne zaostrzenie – obserwuj malucha, zadbaj o właściwą technikę podawania leków
  • saturacja 91-95% -umiarkowane zaostrzenie – zgłoś się z dzieckiem do lekarza!
  • saturacja poniżej 91% – ciężkie zaostrzenie – wymagane leczenie szpitalne!

Zapalenie płuc u dziecka

  • saturacja poniżej 92% – konieczne leczenie szpitalne i podawanie tlenu

Zapalenie oskrzeli u dzieci

Tu nie ma jednoznacznych wytycznych jeśli chodzi o saturację, więc generalnie każde odstępstwo od “normalnej” saturacji powinno wzbudzić czujność rodzica. Wynik można zestawić również z temperaturą ciała i komfortem cieplnym dziecka. Jeśli zachodzi taka potrzeba przy niewielkim spadku saturacji można na  “własną rękę” zwiększyć częstotliwość nebulizacji solą fizjologiczną, oklepać dziecko albo odciągnąć wydzielinę z nosa aspiratorem.

Bezdech senny 

Przy bezdechu sennym saturację trzeba monitorować w nocy, a zebrane wyniki pozostawić do interpretacji lekarzowi. Świetnie nadają się do tego opaski monitorujące funkcje życiowe, które z jednej strony powiadamiają rodzica przez aplikację o spadającej nocnej saturacji, a z drugiej rejestrują zmiany w logu aplikacji.

Koronawirus a SpO2 u dorosłych

Wartość saturacji u dorosłych pozwala ocenić czy przebieg zakażenia koronawirusem jest łagodny, umiarkowany i ciężki. Oceny takiej dokonuje się zestawiając ją z innymi objawami.

  • saturacja do 94%, brak objawów lub łagodne objawy ze strony układu oddechowego (kaszel bez duszności), bóle głowy, nudności, wymioty biegunka – stopień 1 (bezobjawowy lub skąpoobjawowy)
  • saturacja 90-92%, wyczerpanie, gorączka powyżej 38 stopni, kaszel i duszność  – stopień 2 (objawowy, bez niewydolności oddechowej)
  • saturacja poniżej 90%, duszność, zwiększona częstotliwość oddechów, objawy ciężkiego zapalenia płuc ) – stopień 3 (ciężkie zapalenie płuc z niewydolnością oddychania)
  • saturacja poniżej 90%, ciężki stan, niewydolność oddychania, upośledzenie funkcji życiowych, zespół ostrej niewydolności oddechowej (acute respiratory distress syndrome; ARDS ) – stopień 4 (ARDS / niewydolność wielonarządowa)

Jak poprawić saturację?

Ze sklepów internetowych i aptek znikają obecnie puszki z tlenem przeznaczonym dla sportowców. Wzrosło również zainteresowanie koncentratorami tlenu.

Nic dziwnego, bo to względnie tania i “jeszcze” dostępna metoda na poprawienie saturacji.

Niestety jak to zwykle w życiu bywa – “nie wszystko złoto, co się świeci”:

  • większość produktów nie ma statusu wyrobu medycznego i na opakowaniu jest wyraźne info, że tlen nie służy leczeniu i diagnozowaniu chorób
  • prawda jest taka, że tlen medyczny w puszkach nie jest przeznaczony dla osób chorych – lecz dla zdrowych sportowców, wspinaczy wysokogórskich, którzy chcą poprawić swoją wydolność i szybciej się zregenerować
  • w kontekście COVID stosowanie puszek z tlenem w opinii ekspertów jest BARDZO RYZYKOWNE. Dzieje się tak, gdyż gdy pacjent jest niewydolny oddechowo, ośrodek  oddechowy w jego mózgu próbuje rekompensować niedobór tlenu i zwiększa swoją aktywność. Jeśli takiej osobie zostanie podany tlen istnieje ryzyko, że własne procesy kompensacyjne zostaną zahamowane, ośrodek oddechowy wyciszony, a w skrajnych przypadkach oddech w ogóle zostanie zatrzymany.

Więc jeśli przyjdzie Ci podjąć decyzję o zakupie koncentratora tlenu, puszki z tlenem po prostu skonsultuj to ze swoim lekarzem i zachowaj ostrożność.

Czytaj również: Medyczne opaski, smartwatche dla dzieci – gadżet czy przydatne narzędzie dla rodzica?

Jak widzisz dzięki pulsoksymetrii, która jest banalnie prostym badaniem zupełnie sporo możesz dowiedzieć się o stanie zdrowia Twojego dziecka i przebiegu chorób układu oddechowego.

Największą zaletą jest to, że jest to zupełnie bezbolesna i nieinwazyjna metoda diagnostyczna, którą z powodzeniem można zastosować w domowym zaciszu.

Wprowadzenie opasek monitorujących funkcje życiowe sprawiło, że pomiar stał się jeszcze bardziej wygodny, wyniki czytelne i możliwe do wyeksportowania w aplikacji.

Jeśli Twój maluch boryka się z częstym infekcjami albo choruje na astmę czy alergię – takie sprzęt naprawdę może się przydać.

Trzymaj się mocno

Artur

 

 

 

 

 

Podobne wpisy

Chcesz być na bieżąco? Dołącz do newslettera

Wszystkie treści przedstawione na arturrakowski.pl mają jedynie wartość informacyjną, edukacyjną i przedstawiają osobiste opinie autorów. Pod żadnym pozorem nie mogą zastąpić indywidualnej porady farmaceutycznej, lekarskiej, położniczej, psychologicznej, ani żadnej innej. Korzystanie z serwisu oznacza akceptację regulaminu i polityki prywatności.